Hiszpanarium

, by Pola Zas

fiesta

Gonitwa byków w Pampelunie - kolejna typowa hiszpańska fiesta i zakazane selfie!

, by Pola Zas

Hiszpańska sjesta - fakty i mity

Pisałam już o tym czy sjesta jest potrzebna, ale temat nie został wyczerpany. Sami Hiszpanie mają podzielone zdanie odnośnie tej długiej przerwy (woleliby krótszą), natomiast obcokrajowcom wydaje się, że mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego są leniwi, a sjesta tylko uzasadnia ich wrodzoną niechęć do pracy. Nic bardziej mylnego.

Zanim nie pomieszkałam dłużej w Hiszpanii sama zadawałam sobie wiele pytań o zasadność istnienia sjesty. Im dłużej jednak prowadziłam typowy, hiszpański styl życia, tym bardziej stawałam się zwolenniczką przerwy w środku dnia. Zwłaszcza w gorących miesiącach (specjalnie nie piszę "w lecie", bo np. w Walencji gorące temperatury zaczynały się już w maju, a kończyły w październiku...).

Palmy w Elche

Fakty i mity o sjeście

Poniżej kilka pytań, które pewnie mogły wam przyjść do głowy odnośnie sjesty:

Po co Hiszpanom sjesta skoro pracują w klimatyzowanych pomieszczeniach?

Kiedyś przecież nie było klimatyzacji, a klimat był w zasadzie ten sam - parny i gorący przez kilka miesięcy w roku. To zdecydowanie nie sprzyja efektywnej pracy, podobnie jak... klimatyzacja!

Z własnego doświadczenia wiem, że bardzo uciążliwa jest kilkugodzinna praca bez przerwy w klimatyzowanym pomieszczeniu - powietrze może jest chłodne, ale bardzo suche, często łapie się katar czy kaszel od ciągłych zmian temperatury. Najgorzej mają chyba pracownicy kawiarni i restauracji, którzy muszą obsługiwać stoliki na zewnątrz. Wchodzą do restauracji - zimno (klimatyzacja), wychodzą - uderzenie gorąca.

W sjeście chodzi bardziej o przerwę na posiłek i odpoczynek - w Polsce przeważnie mamy na to 30 minut, w Hiszpanii więcej (od godziny do dwóch, rzadko trzech). Hiszpanie bardzo pilnują balansu między czasem zawodowym a rodzinnym, a mówiąc bardziej nowocześnie, prowadzą istne slow life, wolne życie!

Tapas Las caras de Ruzafa

Hiszpanie tylko by spali, po to jest sjesta!

Jeśli ktoś mieszka rzut beretem od miejsca pracy i po obiedzie może pozwolić sobie na drzemkę, to chętnie to robi. Nie są to jednak dwie godziny snu, a regenerująca kilkunastominutowa drzemka. Na drzemki w pracy pozwalają sobie Japończycy, jest to standard w siedzibach Google'a, kto zabroni Hiszpanom? Osobiście nie znam wielu osób, które mają ten komfort pozwolenia sobie na drzemkę, ale sama chętnie korzystałam z tej możliwości - nie ma nic lepszego niż taka forma odpoczynku w upalny dzień! :)

Po przerwie nie da się pracować, człowiek jest rozkojarzony...

Tak nam się wydaje z polskiego punktu widzenia. Hiszpanie są przyzwyczajeni do takiego trybu pracy od dziecka (w szkole też jest czas na sjestę). Czy lepiej jest siedzieć i pracować non stop od 9.00-17.00, czy zrobić sobie regenerującą przerwę na posiłek? Hiszpańska kuchnia jest lekka, zaspokaja głód, ale nie przynosi poczucia ospałości.

Wbrew pozorom zauważyłam, że Hiszpanie to bardzo aktywny naród! Po pracy wychodzą na treningi, kolacje czy spotkania, które przeciągają się do późna, a rano wstają z uśmiechem do pracy.

Hiszpanie są leniwi, nie pracują, ciągle mają fiesty...

Bardzo krzywdzący stereotyp, który nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości. Mój madrycki współlokator pracował od 8.00 do 20.00, a po 21.00 wychodził pograć w piłkę nożną ze znajomymi. Toni pracował od 9.00 do 21.00-22.00 w tygodniu, często też w soboty.

Prawdą jest, że w biurze często ktoś nas zagaduje, wstaje się od biurka i rozmawia nie tylko o pracy (tak samo miałam w Polsce).

W porównaniu z Polską Hiszpanie mają sporo świąt lokalnych albo dni wolnych, wszystkie dni wolne są jednak odrabiane - albo w soboty albo poprzez dłuższe godziny pracy w tygodniu. Najpierw praca, potem świętowanie - nie na odwrót. W mojej firmie odrabianie godzin przed Las Fallas rozpoczęło się na miesiąc przed terminem fiesty (!), a chodziło tylko o 3 dni wolne.

Taka już jest... prawdziwa Hiszpania! Nie ta stereotypowa :)

, by Pola Zas

Kilka ciekawostek o zwyczaju picia kawy w Hiszpanii

9 komentarze

, by Pola Zas

10 rzeczy, które najbardziej mnie dziwiły po przyjeździe do Hiszpanii

8 komentarze

, by Pola Zas

Piñata - skąd się wzięła ta zabawa urodzinowa?

Hiszpańskie zwyczaje mnie zaskakują - urodziny dla maluchów to obowiązkowy tort, prezenty i piñata - zabawa, w której trzeba strącić wiszącą na sznurku kolorową ozdobę aż wysypią się z niej przeróżne łakocie.

Meksykańska ozdoba / źródło

Ja kojarzyłam taką zabawę głównie z amerykańskich filmów. Amerykanie najpewniej podpatrzyli ten pomysł z Meksyku, a Meksykanie od...? Tu historia się komplikuje. Ustalenie kto pierwszy wymyślił piñatę jest nieco pogmatwane.

Ameryka kontra Chiny

Jedne źródła podają, że tradycyjna piñata znana była wśród ludów Ameryki Środkowej na długo zanim pojawili się tam hiszpańscy konkwistadorzy. Aztekowie co roku czcili boga wojny, a elementem ich świętowania było zawieszenie glinianego garnka ozdobionego kolorowymi piórami. Garnek następnie rozbijano, a wysypane na ziemię smakołyki oznaczały hojność i dobroć bogów.
Majowie natomiast traktowali piñatę jako rozrywkę. Osoby biorące udział w zabawie miały zawiązane oczy, a kto pierwszy rozbił piñatę, ten wygrywał.

Kolonizatorzy podchwycili ten zwyczaj, ale dodali do niego chrześcijańskie zabarwienie. Bogato zdobiona piñata oznaczała siły nieczyste, które prowokują do grzechu. Zniszczenie ozdoby oznaczało wygraną dobra ze złem. Stąd zabawy z piñatą, a także konkursy na najciekawsze ozdoby, do teraz odbywają się w krajach latynoamerykańskich w okolicach świąt Bożego Narodzenia.

Inne źródła podają, że to właśnie Hiszpanie przywieźli (oprócz chorób, zniszczenia i przymusowej christianizacji) piñatę, która wcześniej na Półwyspie Iberyjskim przyjęła się w czasie świąt Wielkanocnych (Wielka Niedziela znana była jako Domingo de la Piñata).

Współczesna wersja pinaty - Angry Birds! / źródło

Skąd o takiej rozrywce usłyszeli Hiszpanie? Najprawdopodobniej pomysł i nazwę zaczerpnęli od Włochów (wł. pignatta oznacza gliniany garnek), a ci usłyszeli o zabawie od Marco Polo, który zobaczył ją podczas swoich długoletnich podróży po Chinach.

Kto zatem był piewszy? Chińczycy czy ludy przedkolumbijskie? Jaką rolę odegrali Hiszpanie - czy byli tylko łącznikiem między Chinami a Ameryką? Podobne zwyczaje znane są także w Danii, Japonii, Indiach czy na Filipinach. Możliwe, że była to jedna z najstarszych zabaw, w którą bawiły się różne ludy, niezależnie od szerokości geograficznej.

Piñata staje się coraz bardziej popularna, bawiliście się już w rozbijanie takich ozdób? A może inaczej - wiecie ile bałaganu się robi przy takiej rozrywce? ;-)

12 komentarze

, by Pola Zas

Kilka ciekawostek o Wszystkich Świętych w Hiszpanii

Tradycje w Hiszpanii

Słońce, brak zniczy, muzyka i herby klubów piłkarskich na płytach nagrobnych - jeśli zastanawialiście się jak Wszystkich Świętych wygląda w wersji hiszpańskiej, mam dla was kilka spostrzeżeń.

Pierwszy raz wybrałam się na hiszpański cmentarz akurat w tym dniu i nie spodziewałam się, że aż tak wiele rzeczy będzie odmiennych od tych w Polsce. Pomijam element słonecznej pogody, choć niewątpliwie pierwszy listopada w promieniach słońca był całkowicie odmiennym doświadczeniem od mroźnego początku tego miesiąca w Polsce.

Po pierwsze - tradycja Halloween

Ten celtycki zwyczaj rozpropagowany przez USA przyjął się w Hiszpanii i 31 października widać na ulicach grupy dzieci wraz z rodzicami przebranych za potworki, czarownice czy zombie. Większość z nich wybiera się się na imprezy tematyczne albo samemuu organizuje takie halloweenowe party u siebie, łącznie z przystojeniem domu. Nie tylko domy są przybrane w dynie, także witryny sklepów straszą czarownicami i pająkami, podobnie z resztą jak studia telewizyjne. Późnym wieczorem dzieciaki biegają od domu do domu z wiaderkami w formie dyni i krzyczą: "Truco o trato!" (w wolnym tłumaczeniu "Cukierek albo psikus!") i zbierają tony słodyczy.

Po drugie - hiszpańskie cmentarze

Pomniki z marmurowych płyt jakie znamy z polskich cmentarzy są w mniejszości. Trumny też nie są chowane w ziemi, a w specjalnych kasetach (hiszp. lapidas), jedna pod drugą. Wejście do grobu jest zamurowane, a na zewnątrz przymocowana jest płyta z danymi zmarłej osoby, zdjęciem, wierszem czy epitafium. Nie ma miejsca by postawić znicze, kwiaty w formie niewielkich bukietów są przytwierdzone do płyty.

Hiszpańskie groby - lapidas / źródło

Przykład płyt nagrobnych / źródło

Bogatsze rodziny mogą pozwolić sobie na budowę tzw. panteonu, bardziej okazałego prywatnego grobowca z katakumbami. Zazwyczaj mają kilka pomników-figur otoczonych kolumnami. W dniu Wszystkch Świętych wejście do takiego grobowca się otwiera, by rodzina mogła złożyć kwiaty przy nagrobkach (ułożone podobnie jak zwykłe kasety, jedna pod drugą, tyle, że w grobowcu). Niektóre z panteonów mają także małe kapliczki albo ławeczki do odpoczynku.

Przykłady grobowców, tzw. panteonów. / źródło

Po trzecie - muzyka, ochrona i toalety

Na skrzyżowaniu uliczek ustawione były głośniki z doniosłą muzyką wprowadzającą w nostalgiczny klimat (m.in. ścieżka dźwiękowa z "Plutonu"). Przed wejściem na cemnatrz, jak i na jego terenie nad porządkiem czuwała ochrona. Dla odwiedzających groby dostępna była publiczna toaleta - żadne przenośne WC w formie toi-toi, ale mały budynek z bieżącą wodą.

Po czwarte - herby klubów sportowych na nagrobkach

Pośród wierszy i epitafiów na płytach nagrobnych zauważyłam też herby Valencii CF czy Realu Madryt. Najwyraźniej jest popyt na takie usługi, skoro nawet dokopałam się do reklamy na Youtube o herbach na nagrobkach (zobacz tutaj).

źródło

Co sądzicie o hiszpańskim dniu Wszystkich Świętych? Myslicie, że Halloween czy herby klubów sportowych przyjmą się w Polsce czy raczej pozostaniemy wierni tradycji, nieco smutnej i pełnej zadumy, ale tradycji?

, by Pola Zas

Hiszpańska sjesta - czy jest potrzebna?

Pokutuje przekonanie, że Hiszpanie są leniwi, nie pracują, non stop mają sjestę. Skupianie się tylko na tym, że sjesta to dwugodzinna przerwa w środku dnia, którą się przesypia, to jednak bardzo powierzchowne, niesprawiedliwe i stereotypowe podejście do tematu.

Dla turystów odwiedzających Hiszpanię podczas wakacji ta popołudniowa przerwa, podczas której urzędy, banki, sklepy, firmy czy muzea są zamknięte, bywa nierzadko uciążliwa. Jeszcze trudniej przyzwyczaić się do takiego trybu pracy, gdy mieszka się w Hiszpanii od niedawna i dotychczas pracowało się w systemie od godz. 9.00 do 17.00. Zamiast narzekać i walczyć z wiatrakami, lepiej jest poddać się hiszpańskiemu rytmowi dnia.

Skąd się wzięła sjesta?

Jeszcze nie tak dawno nie było klimatyzacji, zatem przerwa w pracy podczas upalnych miesięcy była konieczna. Nie porównujmy polskich upałów do hiszpańskich, to niebo a ziemia. Tutaj spacery na słońcu w godzinach popołudniowych wysysają z człowieka wszelkie siły życiowe, lekki wiaterek odczuwany jest na skórze jak podmuch z rozgrzanego pieca. Inaczej się patrzy na hiszpańskie upały, gdy przyjeżdża się tu na dwutygodniowe wakacje, a inaczej gdy trzeba walczyć z gorącą pogodą od 4 do 5 miesiący w roku (nieznośne upały zaczynają się w maju, trwają do października).

By zrozumieć czym jest sjesta, najlepiej przyjrzeć się jak kształtuje się w Hiszpanii kultura spędzania czasu, balans między pracą a odpoczynkiem, życie rodzinne. W kraju flamenco pracuje się by żyć, a nie żyje po to, by pracować.

Dzień pracy w Hiszpanii trwa 8 godzin, tyle co w Polsce. To co odróżnia standardowy dzień pracy w Polsce i Hiszpanii to dłuższa przerwa na posiłek w ciągu dnia - zaczyna się w okolicach godziny 14.00 i może potrwać maksymalnie do 2 godzin. Wszystko zależy od miejsca pracy, odgórnych rozporządzeń czy ustaleń z szefem. Często spotyka się kombinacje typu: praca 2 dni w tygodniu po 9 godzin, 3 dni w tygodniu po 7, albo praca w niektóre dni bez przerwy na sjestę i zakończenie pracy po godz. 15.00.

Standardowy dzień pracy w Hiszpanii wygląda następująco:

8.00-9.00 rozpoczynamy pracę

11.00 krótka, 15 min. przerwa na kawę/śniadanie

14.00 rozpoczyna się sjesta, która trwa od godziny do dwóch (maksymalnie)

16.00 powrót do miejsca pracy

18.00-19.00 koniec pracy

Sjesta od godziny 14.00 jest dla ludzi pracujących w przedsiębiorstwach czy urzędach. Pracują natomiast restauracje, knajpy, kawiarnie, a często także fryzjerzy, taksówkarze, lekarze, sprzedawcy, dziennikarze i wiele innych profesji, choć niemal wszyscy starają się znaleźć chwilę wolnego czasu właśnie po godz. 14.00.

Dla restauracji sjesta to czas zarobku - właściciele i obsługa mają swój czas wolny od godziny 16.00 do 20.00, a później znowu wracają do pracy. O tym też powinni pamiętać turyści jeśli zechcą poszukać otwartego baru po godzinie 16.00. Mogą się srogo zawieść i obejść smakiem!

Co się robi w czasie siesty?

Godzina 14.00 w całej Hiszpanii oznacza korki na ulicach i tłumy w metrze - każdy chce bowiem zdążyć na obiad do domu. W wielkich miastach często nie ma takiej możliwości - dłużej byśmy stali w korkach niż dojechali na miejsce i odpoczęli. Popularne zatem jest wyjście na obiad do restauracji czy baru w pobliżu miejsca pracy. Hiszpanie cenią sobie delektowanie się posiłkiem w doborowym towarzystwie, przyjaznej atmosferze i z wyśmienitym winem (lampka do obiadu nie jest zła!).

Część osób może przynieść swój posiłek i odgrzać go w mikrofalówce w kuchni pracowniczej (w mojej pracy robiła tak jedna osoba - Irlandczyk!). Zdecydowana większość preferuje jednak wyjście z biura, nawet w zimie. Zima w Hiszpanii jest deszczowa (Walencja) i mroźna (Madryt), ale i tak można zobaczyć zajęte stoliki na świeżym powietrzu. Nieliczni szcześliwcy, którzy mieszkają blisko miejsca pracy mogą wrócić do domu i uciąć sobie krótką drzemkę po obiedzie.

Sjesta jest święta. To czas na odpoczynek, oderwanie się od spraw służbowych, pobyt w rodzinnym gronie, niezobowiązujące rozmowy, delektowanie się posiłkiem.

Sjesta to najważniejsza pora dnia dla każdego Hiszpana. Dużym nietaktem jest niepokojenie kogokolwiek (np. telefonami) w czasie przerwy obiadowej. Wybaczone nam będą telefony nawet po godzinie 22.00, natomiast przeszkadzanie w harmonijnym przebiegu sjesty - a w najgorszym wypadku obudzenie kogoś z drzemki - może nawet spalić nam kontakty biznesowe. Podczas sjesty serwowane jest najważniejsze wydanie wiadomości, emitowana jest też kreskówka Simpsonowie (towarzyszy Hiszpanom w czasie obiadu od bodajże 20 lat!).

Co Hiszpanie sądzą o sjeście?

Zdania są podzielone. Większość twierdzi, że to najlepszy hiszpański wynalazek i ratunek w czasie upałów. W lecie, gdy życie prywatne rozpoczyna się grubo po godz. 23.00, popołudniowa drzemka pozwala zregenerować organizm albo odespać nocne biesiadowanie. Z drugiej strony pojawiają się nieśmiałe głosy o zniesieniu tradycyjnej przerwy i rozpoczęciu pracy według scenariusza Europy Północnej, czyli od 8.00-17.00 z godzinną przerwą na obiad (lunch time). Najrozsądniejszym rozwiązaniem byłoby pozostawienie sjesty w miesiącach letnich, kiedy upał jest rzeczywiście dokuczliwy (nawet w klimatyzowanych biurowcach), a zrezygnowanie z niej w miesiącach zimowych.

Dla mnie sjesta świetnie wpisuje się w styl slow life, czyli bezstresowego życia bez pośpiechu. Nic dziwnego, że Hiszpanie długo cieszą się dobrym zdrowiem - wystarczy mieszanka relaksu, zdrowej diety, czerwonego wina, klimatu i słońca. Sielanka.

A Wy co sądzicie o sjeście? Mieliście z nią jakieś przygody w Hiszpanii?

, by Pola Zas

Hiszpania w obiektywie

Komunia święta w Hiszpanii

1 komentarze

, by Pola Zas

flamenco

Sevillana - taniec serca Andaluzji

2 komentarze

, by Pola Zas

Walencka księżniczka w sukni, która waży 20 kg!

, by Pola Zas

Jak się robi biznes w Hiszpanii? El Aprendiz

, by Pola Zas

kuchnia hiszpańska

Tapas - hiszpańskie przysmaki!

9 komentarze

, by Pola Zas

Operacja Bikini! - jak Hiszpanki dbają o formę

google.es

W Walencji po kilku dniach pochmurnych i raczej chłodnych, dziś zaświeciło słońce. Już nikt nie ma wątpliwości, że wkrótce czeka nas fala upałów i oficjalne otwarcie sezonu plażowego. To już ostatni dzwonek, by zadbać o swoją sylwetkę i bez kompleksów paradować po plaży. W Polsce nastawiamy się na 2-3 miesiące lata, w Hiszpanii jednak pogoda zachęcająca do opalania pojawia się już dużo wcześniej (marzec-kwiecień) i trwa nawet do października (na południu kraju nawet dłużej!).

Jak Hiszpanki dbają o formę?

Hiszpanki muszą zatem przyjąć inną strategię dbania o sylwetkę: nie pracują na świetną figurę tylko przed sezonem plażowym, ale przez cały rok. Zauważyłam, że niezależnie od wieku niemal każda kobieta uprawia jakiś sport. Bardzo rzadko można spotkać się z sytuacją by ktoś po przyjściu z pracy zasiadł przed telewizorem. Nie sprzyja temu ani tryb pracy (przerwa 2-godzinna na siestę i później praca aż do 18.00-19.00) ani tym bardziej hiszpański styl życia (spotkania ze znajomymi, wyjścia do kawiarni i barów niemal codziennie). Ćwiczy się zatem albo w przerwie w pracy albo zaraz po przyjściu z niej. Najważniejsze to zmienić buty na sportowe, chwycić butelkę z wodą i ruszyć się!

Tylko te, które się zagapiły albo nie miały czasu na regularne treningi w lekkiej panice rozpoczynają działania na rzecz szybkiego zrzucenia tłuszczyku albo ujędrnienia ciała pod uroczą nazwą OPERACJA BIKINI!

Do najpopularniejszych sportów należą:

BIEGANIE

O każdej porze dnia! Codziennie widzę biegające grupki nawet w godzinach najgorszego słońca. Podziwiam! Biegać można samemu, w parze albo w grupie osób. Część centrów fitness ma oprócz zajęć w klubie także wspólne bieganie. W Walencji czy Elche najlepiej biega się w miejskich parkach. Sama jednak nie przepadam za bieganiem i wolę pojeździć w tym samych miejscach na rowerze.

NORDIC WALKING, PILATES, YOGA

Spokojniejsze zajęcia czy spacery to wersja dla osób starszych, które niekoniecznie chcą forsować swój organizm bieganiem. Rodzice Toniego uczęszczają na takie zajęcia, ale jego dziadek z kolei chodzi na tańce!

SIŁOWNIA, AEROBIK, FITNESS

Zajęcia w klubach fitness odbywają się przeważnie z instruktorem, który dodatkowo motywuje do większych wysiłków. Ponoć najlepsze i najszybsze efekty osiąga się przy treningach Body Pump (klasyczny fitness z elementami siłowymi):

PADEL

Mieszanka tenisa i squasha rozkochała w sobie Hiszpanów i jest to obecnie drugi najpopularniejszy sport zaraz po piłce nożnej (popularność zmierzono liczbą wydawanych licencji i kart zawodników). Punkty liczone są jak w tenisie, jednak gra odbywa się na świeżym powietrzu, na boisku otoczonym pleksiglasowymi ścianami (by piłka nie uciekała).

Do gry potrzebne są buty, które nie ślizgają się po podłożu (jak grałam pierwszy raz w trampkach to kilka razy efektownie się przewróciłam :))

A Wy jak dbacie o formę? Przez cały rok czy tylko przed wyjazdem na plażę? Ja od 3 tygodni codziennie robię po 150 przysiadów dziennie plus biegam po schodach (na 7 piętro i z powrotem) plus kilkuminutowe ćwiczenia na daną partię ciała np. z Youtube'a. Odkąd mam kartę rowerową ValenBici to chętnie jeżdzę na rowerze wzdłuż parków Turii. Ostatnie intensywne dni treningu wdały mi się we znaki - takich zakwasów nie miałam chyba nigdy! :D

, by Pola Zas

Ile kosztuje suknia by poczuć się jak prawdziwa księżniczka? Las Fallas

2 komentarze

, by Pola Zas

Sylwester w Hiszpanii. Zwyczaje i menu sylwestrowe!

3 komentarze

, by Pola Zas

Canals

Cabalgata i typowe świąteczne ciasto - Roscon de Reyes

, by Pola Zas

Hiszpańska szopka betlejemska

1 komentarze

, by Pola Zas

Węgiel dla niegrzecznych dzieci pod choinkę

No komentarze

, by Pola Zas